Aksaray'ın Çarşı Hanları

Mahir Südemen anlatıyor: Sair günlerde şehre yakın olan tol ve köylerden gelenler ve bir de devlet dairelerinde işi bitmeyenler girip çıkardı hanlara.

Hanlar ve Hancılık; Hanlar, doğal olarak da hancılık Orta Asya’dan beridir biz Türkler tarafından bilinir. Özellikle Selçuklular tarafından sistemli bir şekilde gelişen hancılık yakın zamanlara kadar gelebilen bir kültürdür. Yine belge niteliğinde olan eski fotoğraflarda şehir merkezinde ziyadesiyle han olduğu dikkatlerden kaçmamaktadır. Donuk fotoğrafların anlatımını kuvvetlendiren bir hafıza da merhum Mahir Südemen’dir. Cumhuriyetin ilk yıllarındaki şehrin hafızalarından olan Südemen’in “Aksaray’da Hancılık” başlıklı yazısından önemli kısmı buraya nakletmenin isabetli olacağı kanaatindeyiz.

• "Belediye arkasında Gökalp apartmanı yerinde Muktesim’in hanı;

• Somuncuoğlu pasajının olduğu yer Mezarlı Han;

• Lise karşısında Argün apartmanının yeri Kel Şükrü’nün hanı;

• Ziraat Bankası karşısında çukuru kazılmış büyük arsa ve bir de şehir lokantası ve çevresi Çorakçıların hanları;

• Polat apartmanı arkasında Çerkez Sefer’in hanı;

• Ihlara Oteli’nin olduğu yerde Ağah’ın hanı ve

• Alibaba türbesine giderken de sağda Deli Mehmet’in hanı

meşhur olanlarıydı. Bunların dışında at, eşek kapatılan ahırlar ve avlular da pek çoktu.

• Kız sanat karşısında Arap Hacı,

• Kurşunlu Cami arkasında Ali Ağa,

• Dere Mahallesi’nde Ömer Hoca,

• Adliye arkasında İbiş Hoca,

• Etibank’ın sağında Rasim’in hanı,

• Kızılay arkasında, Nevşehir’li Ali Onbaşı’nın hanı,

çarşıya en yakın olanları ve en fazla para kazanılan yerlerdi ve bu hanlar bilhassa salı ve çarşamba günleri dolar taşardı. Öyle ya 120 pare köyü olan Aksaray’da pazara dökülen binlerce vatandaştan bir yakını olanlar evlerde misafir edilir ve tanıdığı olmayanlar da hanlara sığınırdı. Sair günlerde şehre yakın olan tol ve köylerden gelenler ve bir de devlet dairelerinde işi bitmeyenler girip çıkardı hanlara."

(Mahir Südemen, “Aksaray'da Hancılık”, Yeni Aksaray Gazetesi, 14.8.2006)

[Aksaraylı Şehir Tarihi Uzmanı Sayın Mustafa Fırat GÜL’ün Çanakkale Araştırmaları Türk Yıllığında yayınlanan ( Yıl: 11, Bahar 2013, Sayı: 14, ss. 131-158) “Aksaray Şehrinin İktisadî Tarihi Hakkında Bir Deneme” adlı yazısından alındı.]