Beynimizdeki Kahin

Birçoğumuz 2002 yapımı "Signs" filmini seyretmişizdir. Filmde dünyanın bir uzaylı istilasına maruz kalması öncesi ve esnasında bir Amerikan ailesinde yaşanan olaylar konu edilir. Film boyunca garip davranışlar sergileyen ailenin amcası Merill (Joaquin Phoenix), evin çeşitli yerlerine su dolu kaplar yerleştirir. Ne kendisi ne de ailenin diğer fertleri bunun sebebini anlayamaz. Bilinçsizce yapılan bu hareketin önemi filmin final sahnesinde eve giren bir uzaylının kaplardaki su ile öldürülmesi ile anlaşılır.

Almanya'daki Max Planck Institute for Human Cognitive and Brain Sciences kurumunda yapılan bir deneyde 14 deneğe iki seçenekli cevapları olan sorular sorulur. Denekler cevap için farklı elleriyle iki farklı butondan birine basarlar. Aynı anda beynin elektrik

sinyalleri ölçülür. Denekler beyinden ilgili sinyal tespit edildikten 7-10 saniye sonra butona basarlar. Yani beynimiz biz bir karar vermeden 7 ila 10 saniye daha önce karar almaktadır. Şu anki çalışmalar beyin sinyallerinin çözümlenerek herhangi bir kararımızı 10 saniye de olsa önceden tahmin etmek üstünde yoğunlaşmıştır. Aklımıza ilk gelen sorular şunlar beynimiz nasıl bir sistemle daha biz farkına varmadan önce karar alıyor? Bu sistem doğuştan mı var, yaşantımızla alışkanlıklarımızla mı şekilleniyor? Karşılaşılan durumlara göre harekete geçen bu sistem dışında yaşanabilecek olaylara dair de bir öngörü kaydı var mı?

Hemen ardından şu ayetleri hatırlayalım;

"Yeryüzünde vuku bulan veya başınıza gelen hiçbir musibet yoktur ki, biz onu yaratmadan önce bir kitapta yazılı olmasın. Kuşkusuz bu Allah’a göre kolaydır." Hadid 22.

"Kaybettiklerinize üzülmeyesiniz ve O’nun size verdikleriyle şımarmayasınız diye (böyle yapmıştır). Allah kendini beğenen, böbürlenen hiç kimseyi sevmez." Hadid 23.

Artık araştırmalarla açıkça ortaya konulan beynimizdeki bu sistem biz farkına varmadan, bizden önce karar alabiliyorsa ve bu genetiğimizle, DNA'mızla ilişkiliyse, alınyazısı kader dediğimiz olgu hayat boyu davranışlarımızı, zayıf ya da kuvvetli yönlerimizi, karakterimizi, yakalanacağımız hastalıkları bile belirleyen genetik yapımız olabilir mi. Kısaca kaderimiz, alın yazımız aslında gen haritamız ya da DNA dizinimizdir diyebilir miyiz?

Ve insan beynindeki bu sistemin evrensel ölçekte gelişmiş bir kopyası olabilir mi? Olmuş olacak her şeyin yazılı olduğu Levhi Mahfuz bu kopya mıdır? Beynimizdeki bu sistem Levhi Mahfuz'un sebebi midir sonucu mudur?

Ve son olarak beynimizde böyle bir kahin oturmuş kararlarımızı bizden önce biliyorken hür iradeden, serbest karar alma mekanizmasından bahsedilebilir mi? "Ben yaptım, ben ettim" derken kastettiğimiz kendimiz mi yoksa bu kahin mi?

Sorulacak ne çok soru aranacak ne kadar çok cevap var. Bir Hollywood filmini seyrederken bile hakikati arayanlardan mısınız yoksa "vaaay adam yapmış" deyip geçenlerden mi?